Platform Het Groene Hart wil kennis verspreiden 

Geloof in waterstof

Is waterstof als energiedrager de sleutel naar een emissievrije toekomst, of een nodeloos ingewikkelde, doodlopende weg? Platform Het Groene Hart Werkt bepleit het eerste en wil de kennis over waterstof verspreiden.

Het wagen- en machinepark van aannemingsbedrijf Jos Scholman maakt gebruik van dual fuel-technologie.

Het Groene Hart Werkt is een consortium van lokale overheden in het Groene Hart, ondernemers en onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Ook de ministeries van zowel Economische Zaken en Klimaat als Infrastructuur en Waterstaat zijn betrokken, evenals de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het Groene Hart Werkt is dus in naam een regionaal platform, maar in de praktijk een proeftuin voor circulaire economische initiatieven waarmee voor heel Nederland naar oplossingen voor de stikstof- en CO2-problematiek wordt gezocht.

Een van die oplossingen is het gebruik van waterstof in de gww-sector. In een recent webinar van Het Groene Hart Werkt legden betrokken partijen uit hoe de energiedrager toegepast kan worden in zowel transport- als grondverzetmachines.  

Opschaalbaar  

Een van de blikvangers in de gww-sector is de 26-tons graafmachine die aannemersbedrijf Mourik volledig in eigen beheer ombouwde naar een brandstofcel op waterstof. Daarvoor deed het een beroep op Accenda, specialist in duurzame energie en mobiliteit. Martin Seiffers van Accenda legt uit hoe de samenwerking met Mourik leidde tot ’s werelds eerste 26-tons rupskraan op waterstof.  

'Mourik weet veel van mechanica en hydrauliek, wij weten veel van batterijtechniek en waterstoftechnologie. Zo zijn we tot een co-creatie gekomen om die graafmachine om te bouwen tot een 100 procent elektrische graafmachine met batterijtechnologie en waterstoftechnologie.'  

Accenda gebruikt waterstof reeds om kleinere voertuigen te elektrificeren en Seiffers stelt dat een grote graafmachine in feite geen nieuwe technieken vraagt. 'Het principe van een waterstofcel als energiebron voor een elektrische machine is opschaalbaar. We kunnen dit produceren en assembleren op elk gewenst vermogen en elke gewenste capaciteit.'

De 26-tons kraan van aannemingsbedrijf Mourik is voorzien van een waterstofcel.

Waterstof uit groenafval

 Een van de kanttekeningen bij het gebruik van waterstof in een brandstofcel is het rendementsverlies. Om waterstof te produceren is immers elektriciteit nodig, waarna in de brandstofcel deze waterstof weer wordt omgezet in elektriciteit. Enkel wanneer in het begin van deze keten groene energie wordt gebruikt, is waterstof volledig emissievrij. Ook hier wordt binnen Het Groene Hart Werkt volop onderzoek naar gedaan.  

Een van de mogelijke oplossingen komt uit een samenwerkingsverband van groenbeheerder Vermeulen Groep, ontwikkelaar NettEnergy en adviesbureau Delpy, dat een pilot is gestart om met groenafval waterstof op te wekken. Commercieel Directeur Zwiep Vermeulen legt uit wat de voordelen zijn. 'We gaan negenduizend ton organische reststof verwerken tot waterstof. Dit vraagt veel lagere investeringen voor de benodigde infrastructuur dan bij de huidige productiemethode, omdat we dus geen windmolens, kabel en leidingen nodig hebben.'

Vermeulen verwacht dat ‘traditionele’ elektrificering middels accupakketten en waterstof naast elkaar zullen blijven bestaan, maar benadrukt de voordelen van waterstof. 'In mijn eigen bedrijf hebben we al flink wat elektrische voertuigen die prima voldoen, maar er moest op ons terrein wel een transformatorhuisje gebouwd worden om ze te kunnen opladen. Bovendien zijn er problemen met de levering van de benodigde kabels waardoor er vertraging kan optreden. Dit zijn zaken waarmee je bij de omschakeling naar waterstof geen rekening hoeft te houden.'

Dual fuel  

Robert Scholman, directeur van aannemingsbedrijf Jos Scholman uit Nieuwegein, actief in de grond- weg en waterbouw, benadrukt het belang van samenwerking tussen ondernemers en overheden. 'In ons geval zijn dat de gemeente Woerden en de provincie Utrecht, die ons blijven stimuleren om te verduurzamen. Veel gemeentes kunnen daar een voorbeeld aan nemen, want het is essentieel dat ondernemers ondersteund en gefaciliteerd worden in alles wat ze nodig hebben om de energietransitie vorm te geven. Daarbij denk ik niet meteen aan geld, maar aan het verstrekken van vergunningen, grond of noem maar op. Het kost al genoeg en we moeten het samen met elkaar doen.'  

Op zijn bedrijf wordt een compleet andere toepassing van waterstof gebruikt. Bij zogeheten dual-fuelsystemen worden bestaande machines en voertuigen met een dieselmotor aangepast om gedeeltelijk op waterstof te lopen. Projectmanager Dik Raadgever vertelt hoe het werkt. 'Jos Scholman heeft een eigen waterstoftankstation laten aanleggen dat voor zowel publiek als privégebruik bedoeld is. We hebben in eigen beheer samen met fabrikant New Holland een systeem ontwikkeld waarbij we voor onze machines een deel van de fossiele brandstof vervangen door waterstof. Afhankelijk van de belasting kan dat oplopen tot een aandeel van 90 procent waterstof. Gemiddeld vervangen wij ongeveer 60 procent van onze diesel door waterstof.'  

Het is een hybride oplossing die vrij eenvoudig toepasbaar is. 'Er was in de markt nog niets voorradig, daarom hebben we het zelf ontwikkeld. Via de dealers kunnen we het nu ook gaan verkopen. Momenteel moet je voor een ombouwset, afhankelijk van de uitvoering, denken aan een bedrag van tussen de 60.000 en 70.000 euro per machine.' Uiteraard komen bij deze technologie nog wel CO2 en stikstof vrij.  

www.groenehartwerkt.nl

Tekst: Mischa Bijenhof; foto’s Sietsema Productions en Mourik