Lees verder
De hemelsblauwe windturbine is gemonteerd op een 'optrek'-onderstel dat geschikt is voor vrachtauto's die puincontainers afleveren op de locatie. Aangekomen op de bouwplaats zet de wagen de 'CirculAIR' in een paar minuten op de grond. Na afstempelen en uitklappen van de turbine kunnen de 15 meter hoge wieken draaien. De opgewekte energie komt terecht in een grote batterij. 'Het resultaat is de eerste volledig emissieloze stroomopwekking voor de bouwplaats', vertelt Gerard van der Veer van GMB Beheer. 'Die brengt ons een stap dichter bij onze doelstelling om in 2030 volledig emissieloos te werken.' GMB kwam op het idee door toenemende problemen met vergunningverlening in verband met aangescherpte uitstootnormen. Het bedrijf wil naar nul uitstoot, maar vooral op plaatsen waar een vaste elektriciteitsaansluiting ontbreekt is het gebruik van een aggregaat onvermijdelijk. En dat is een stationaire motor, die qua emissienormering achterloopt op materieel. GMB stapte daarom al over op hybride aggregaten en biobrandstof. 'Maar het voelt nog steeds niet goed', zegt Van der Veer. 'Toen viel ons oog op de kleine windmolens die leverancier BestWatt steeds vaker bij boerderijen plaatst. Zouden we daar niet iets mee kunnen?'
Vergunningvrij plaatsen
De bedoeling was om zo'n 'boerderijmolen' op een project in Zeewolde te plaatsen. Met Dura Vermeer bouwt GMB hier – heel toepasselijk – 94 windmolenfundaties. Bij navraag bij de gemeente bleek dat een dergelijke functie vergunningvrij is toegestaan als het een tijdelijke bouwplaatsvoorziening betreft. Van der Veer: 'Toen zat er dus maar één ding op: de molen moest op een vrachtauto.' Plaatsing op een containeronderstel bleek minder eenvoudig dan gedacht, door de krachtenwerking van de rondzwiepende turbinebladen. Het bleek noodzakelijk om het gevaarte te stempelen als een mobiele kraan en er was ballast nodig voor de stabiliteit. Met BestWatt en Van Zetten Metaal ontwikkelde en bouwde GMB uiteindelijk een gevaarte dat in totaal 23 ton weegt. De molen heeft een soort bajonetsluiting om de turbinebladen snel te kunnen demonteren. Genpower dacht mee over de aansluiting op de het hybride aggregaat.
Zonnepanelen
De compacte windmolen heeft drie bladen met een rotoroppervlakte van 45 vierkante meter en heeft een vermogen van 10 kW. Dat is goed voor zo'n 35.000 kWh op jaarbasis. Best veel, maar toch niet genoeg. Want GMB becijferde dat een civiele bouwplaats jaarlijks gemiddeld zo'n 40.000 kW aan elektriciteit nodig heeft voor verlichting, beveiliging en de bouwketen. Voor het ontbrekende deel is de CirculAIR gekoppeld aan een hybride aggregaat, waarop 8.000 Wattpiek aan zonnepanelen is gemonteerd. Die leveren zo'n 6.000 kWh per jaar. De batterijen in het aggregaat slaan de opgewekte zonne- en windenergie beide op. Als de batterijen compleet worden leeggetrokken, kan het aggregaat – dat op BTL draait – altijd nog bijspringen. 'Schoner dan dit kan het op dit moment echt niet', lacht Van der Veer. Als de molen klaar is op een locatie, wordt hij weer ingeklapt. De twee scharnieren zijn daartoe uitgevoerd met hydraulische cilinders. Op- en afbouwen is overigens wel even werk, want de scharnierpunten worden met een flink aantal zware bouten vastgezet.
Ontwikkelkosten
De bouw van de eerste mobiele windmolen vergde een forse investering. De windmolen zelf is kostbaar en aan de opbouw op een vrachtwagen hing nog een groter prijskaartje. Haal je die investering er wel weer uit? Op termijn wel, denkt GMB, want de emissieloze stroomvoorziening geeft het bedrijf nieuwe mogelijkheden bij grote projecten als bijvoorbeeld het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Van der Veer: 'Ik moet daar wel aankomen met een businesscase. Dankzij dit proefproject kunnen we precies voorrekenen wat een kilowattuur met een windmolen kost.' De prijs per kWh is in dit geval zo'n 20% minder dan bij een vervuilend aggregaat. Een hybride aggregaat met accupakket is juist bijna 20% voordeliger dan van deze mobiele windmolen. 'Maar die is emissiearm, onze oplossing is emissievrij', zegt Van der Veer.
Emissieloos Netwerk Infra
De verwachting is dat de tweede mobiele windmolen beduidend goedkoper wordt, omdat de ontwikkelkosten achter de rug zijn. BestWatt en Van Zetten willen de molen in productie nemen. Deze krijgt iets langere bladen, hetgeen bijna een kwart meer energie oplevert. Van der Veer: 'Daarmee kun je straks ook echt je investering terugverdienen.' Een elektrische vrachtauto om de windmolen naar zijn plek te brengen zit er voorlopig niet in. Daarvoor zijn de vermogens die groot materieel vraagt te groot. Met Heijmans en De Vries & Dan de Wiel heeft GMB wel het Emissieloos Netwerk Infra opgericht voor versnelling van de energietransitie in de infrasector. De aandacht is daarbij wat betreft rijdend materieel vooral gericht op waterstofmotoren. De CirculAIR is volgens Van der Veer wel een prima alternatief voor het stinkende aggregaat. 'Zeker op bouwplaatsen waar je windmolenfundaties bouwt zou je volgens mij een mobiele windmolen moeten neerzetten. Want daar is toch altijd genoeg wind.'
Tekst: Edo Beerda Foto’s: GMB
