Sitech laat machines met elkaar communiceren
Projecten gaan digitaal
Lees verder
Sitech is als importeur van gps-besturingsfabrikant Trimble allang een gevestigde naam in de bouwsector. Inmiddels is de digitalisering zover dat geen sprake meer is van individueel geautomatiseerde machines maar van volledig digitale projecten. ‘Beslissingen kun je pas nemen als je beschikt over alle data.’
‘Van machinebesturing naar projectbesturing’. Het is sinds enige tijd de onofficiële bedrijfsslogan van Sitech. Het is een vrije vertaling van de Amerikaanse Trimble-slogan Transforming the way the world works. Dat kan duidelijker, vond Marcel van Eijk, manager productdevelopment van Sitech. De Nederlandse slagzin maakt in elk geval duidelijk wat Sitech beoogt, namelijk het automatiseren van bouwprojecten. Hoe dat precies in zijn werk gaat, legt Van Eijk graag uit.
‘Stel je een project van Rijkswaterstaat voor. Er zijn veel verschillende partijen bij betrokken. Allereerst de hoofdvragen: komt er een brug of een tunnel? Wie kan het bouwen en wat kost het? Dan gaat het om langdurige contracten waar ook nazorg bij inbegrepen is. Een aannemer moet zoveel mogelijk weten over een project. Zowel in de voorfase als over de nazorg of de garantie. Denk aan mogelijke zwakkere plekken in het wegdek, waar tijdens de bouw het asfalt sneller is afgekoeld door regen. Hoe kun je dat ondervangen? Daarvoor heb je heel veel data nodig.’
_w1700_h726_1.png)
In het platform Works OS kunnen alle vorderingen in één oogopslag worden bekeken
Doorbraak
En data, daar weten ze bij Sitech alles van. Het bedrijf begon als Spectra Physics en was gespecialiseerd in lasertechniek als methode voor maatvoering. Begin jaren ‘70 evolueerde de lasertechnologie naar mogelijkheden voor machinebesturing. De Amerikaanse gww-sector leende zich daar beter voor dan de kleinschaliger Nederlandse praktijk. Wel werd hier al lasertechnologie gebruikt voor drainageprojecten.
Eind jaren ’90 kwam 3D-technniek in opkomst. Trimble was in die tijd bezig met gps-technologie, waarbij de positie van machines aan de hand van satellieten voor een doorbaak zorgde in onder andere militaire toepassingen en navigeren in de lucht en scheepvaart. Trimble kocht Spectra om navigeren te koppelen aan machinebesturing en sindsdien is het aantal toepassingen in razend tempo gegroeid. Inmiddels zijn fabrikanten van gps-besturingssystemen als Leica en Topcon bezig met machinebesturing in 3D, waarbij de machinist op zijn tablet in de cabine kan zien waar hij zit in de tekening. Maar Sitech gaat nu een stap verder.
Big Brother
‘We mailen ons een slag in de rondte, alles wordt gedeeld, maar bij gps-machinebesturing gaat er een USB-stick met data naar de machine toe en dat is het’, zegt Marcel van Eijk. ‘We zenden al, maar we kunnen ook iets uit de machine halen. Gps-besturing wordt tweewegcommunicatie en de machines kunnen ook onderling communiceren. Bij de aanleg van een weg kan de grader bijvoorbeeld, op een vooraf bepaald punt, een seintje geven aan de planning en de asfaltploeg krijgt vervolgens van deze planning te horen dat er met asfalteren kan worden gestart. Dat is een klus die normaal gedaan wordt door de projectleider, maar die nu via data-uitwisseling van de machines plaatsvindt.’
Het klinkt misschien als een oplossing voor een niet bestaand probleem, maar de voordelen zijn legio, zegt Van Eijk. ‘Het is niet de bedoeling om een Big Brother-situatie te creëren op de bouwplaats. Maar sommige dingen kun je beter automatiseren dan aan mensen overlaten.
Mensen kunnen namelijk nooit alle processen overzien. Een andere situatie: een projectleider krijgt de melding dat er de volgende dag 800 kuub gebroken puin wordt afgeleverd. Een dag te vroeg, maar goed, gooi het daar maar neer. Dat puin ligt dan niet op de juiste plek en moet weer verplaatst worden. Dat kost tijd en geld en dat kan simpel worden opgelost door de hele keten beter op elkaar af te stemmen.’
Overvoeren
Het gaat, zo is duidelijk, om een gigantische hoeveelheid data. De kunst is om hierin het overzicht te behouden, anders schiet de technologie zijn doel voorbij. Denk aan de 4 miljoen foutmeldingen die Komatsu-importeur BIA in de beginfase vanuit haar digitale platform Smartfleet jaarlijks binnenkreeg van de vierduizend machines die aan hun systeem gekoppeld waren.
Van Eijk: ‘Je kunt mensen overvoeren. Het is niet de bedoeling dat een projectleider de hele dag achter tien schermen zit. Daarom is het belangrijk dat iedereen de software krijgt die hij nodig heeft, afhankelijk van de plaats in de keten waar hij zit. De aannemer die de fundering van de weg aanlegt heeft andere informatie nodig dan de hovenier die het plantsoen ernaast voor zijn rekening neemt. Toch kunnen ze allebei hun voordeel doen met data-uitwisseling.’
Het voordeel van ‘live-data’ is dat iedereen over de juiste informatie beschikt. ‘Er verandert nogal eens wat aan een tekening. Stel je voor dat Henk op een kraan ergens achterop de bouwplaats zit. Als iemand hem vergeet een nieuwe USB-stick te geven, dan werkt hij als enige volgens de oude tekening. Het klinkt lachwekkend, maar het gebeurt. En het is niet eens zo vreemd: de huidige projecten zijn zo gecompliceerd dat het voor een mens soms moeilijk te overzien is. Computers hebben daar geen last van.’
Works OS
De vraag die rijst is hoe de nieuwste Trimble-software zich verhoudt tot de bestaande systemen van de fabrikanten. Die werken immers allemaal met hun eigen fleetmanagementsysteem en daar heeft Trimble ook een aandeel in. ‘Deze ontwikkeling behelst ook het assetmanagement zoals dat nu al gebeurt, maar dan van de machines in verhouding tot elkaar en het project waaraan ze werken’, legt Van Eijk uit. ‘De temperaturen, het brandstofverbruik zijn primaire machinegegevens, maar ook de vraag hoe het materieel het doet ten opzichte van de planning. Je kunt dus niet alleen zien hoeveel ton je verplaatst hebt, maar ook of dat meer of minder is dan verwacht en in de verhouding tot andere machines op die plek. Zo wordt de hele keten op elkaar afgestemd. Via het platform Works OS zijn de vorderingen te bekijken. De originele tekening is de nulmeting: inmiddels is er zoveel kuub verplaatst. Het voordeel van die uitwisseling van data is dat er op zo’n moment bekeken kan worden of er misschien een vrachtwagen bij moet, of dat ze op andere tijden moeten gaan rijden. Dat krijgt de betreffende machinist of chauffeur dan vanzelf door. Ook kan worden bepaald of de juiste machines zijn ingezet of de veranderde omstandigheden vragen om een grotere of kleinere machine. En beslissingen kun je pas nemen als je beschikt over alle data.’
Omdat bij grote bouwprojecten vaak machines van verschillende merken worden gebruikt, zoekt Sitech actief de samenwerking met die fabrikanten om de Trimble-software en hardware te laten samenwerken. ‘Dit overstijgt de dealers’, zegt Van Eijk. ‘Het is net als bij navigatie in de auto. Steeds minder merken hebben ingebouwde systemen. In plaats daarvan gebruiken ze bluetooth om een app op je telefoon aan te sturen. Zo werkt Trimble ook. Fabrikanten begrijpen steeds beter hoe belangrijk het is om samen te werken.’
Formule 1
Van Eijk vergelijkt de laatste stap in data-uitwisseling met Formule 1-races. Daar is telemetrieverkeer al jarenlang gemeengoed. Engineers kunnen vanuit de garage zien of een coureur wel op het juiste moment schakelt, of zijn motortemperatuur precies goed is en daar de passende actie bij ondernemen, bijvoorbeeld door de coureur te instrueren, of vanaf afstand het brandstofmengsel aan te passen terwijl de coureur zijn rondjes aflegt. Zo zal het in de gww-sector straks ook gaan, voorspelt hij.
‘De machinist is nog steeds een belangrijke schakel. Door hem bepaalde dingen uit handen te nemen krijgt hij meer tijd om op andere dingen te letten. Een goede machinist zal op die manier nog beter worden. Het is alleen even wennen, maar je ziet wel dat het voor de jongere generatie machinisten eigenlijk al de normaalste zaak van de wereld is. Het klinkt als sciencefiction, maar we zitten er middenin.’
