Begin 2019 investeerde Verberne voor het eerst in gps. ‘Deels om met de tijd mee te gaan, je ziet dat de concullega’s het ook doen. Vorig jaar zat er veel werk aan te komen en het is bekend dat gps gewoon tijd bespaart. Toen is besloten om door te pakken’, legt Rick Janssen uit. Janssen werkt als calculator en werkvoorbereider bij Verberne Grondwerken, een grondverzetbedrijf dat actief is in zowel Nederland als België en zich vrijwel volledig richt op het aannemen van eigen werk. ‘We zitten heel veel in de industriebouw, vooral de grote distributiecentra en autogarages.’
Verberne werkt in hoofdzaak voor aannemers en ontwikkelaars. Er zijn 20 medewerkers, waarvan 4 op kantoor en 16 buiten. Het machinepark wordt bewust vrij jong gehouden en bestaat naast vier eigen vrachtwagens vooral uit Liebherr en Cat-machines. ‘Omdat we puur eigen werk doen is productie belangrijk voor ons. Stilstand kunnen we niet gebruiken, daarom ruilen we na 6 of 7 jaar in.’
Primeur met Earthworks op wiellader
Doorpakken is letterlijk te nemen, de mannen kiezen niet voor half werk. Vorig jaar werd gestart met het opbouwen van twee gps-sets, op een mobiele graafmachine en op een rupsgraafmachine. Tegelijk werden de Engcon-draaikantelstukken opgebouwd met rotatie- en kantelsensoren die weer communiceren met de gps-set. ‘Als je het doet, dan moet je het goed doen, vonden wij.’ Intussen draait ook een derde kraan ermee.
Er werd gekozen voor een 3D-set van Trimble in combinatie met Earthworks. ‘Het bedrijf werkt al met Trimble sinds de Spectra-lasers, toen was ik nog niet eens geboren, en dealer Sitech zit vlakbij’, legt Janssen uit.
Hoewel het grondverzetbedrijf niet eerder met gps werkte, beviel die overstap prima. ‘De kraan weet nu precies wat hij moet doen, de hoogtes en alles. We zetten daarom niets meer uit in het werk.’ Dit had wel tot gevolg dat het voor shovelmachinisten allemaal wat onduidelijker werd. Zonder piketpaaltjes wisten zij niet meer waar ze aan toe waren.
‘Soms trok de kraan op gps met de hoek van de bak een streep om aan de shovelmachinist aan te geven waar het cunet moest komen. Dat werkt natuurlijk niet’, blikt Janssen terug.
Hierop werd al snel de knoop doorgehakt dat ook op de wielladers gps met Earthworks wenselijk zou zijn, alleen was dat toen nog in ontwikkeling. Afgelopen zomer had Verberne de primeur met het eerste Earthworks-systeem op een wiellader, een Cat 930M. Een tweede identieke machine is intussen ook opgebouwd. Feitelijk is dat net zoals voorheen een aangepaste versie van de bulldozer-set, met twee ontvangers op de giek gebouwd. Janssen begeleidde de introductie van gps zelf. ‘De eerste twee machinisten zijn een halve dag op cursus geweest bij Sitech. De andere machinisten niet meer. Het is gewoon een kwestie van beginnen, Earthworks is een toegankelijk systeem, het voelt echt aan als een app. Machinisten bellen elkaar ook als ze willen weten hoe ze iets moeten doen. Je kan weinig verkeerd doen.’
Zonder Total Station
Hoewel Verberne ook wel binnen in hallen werkt om grondwerk gereed te maken, is er niet voor een total station-oplossing gekozen. De graafmachines kunnen binnen zonder ontvangst nog wel op 2D draaien en dat blijkt in praktijk voldoende. En tijdens het profileren van de puinbaan voor de betonvloer werken de wielladers met laser zoals voorheen ook. ‘Gps is perfect voor de onderbaan en posities, maar niet om iets perfect op een halve centimeter nauwkeurig te egaliseren. Daar is het niet nauwkeurig genoeg voor dus gebruiken we gps daar niet voor. Binnen hebben we ook geen ontvangst.’
Een uitbreiding met Total Station, dat ook binnen een correctiesignaal afgeeft, overweegt Verberne wellicht in de toekomst. Janssen; ‘De investering in een Total Station is nu te hoog voor het werk dat we doen. Het egaliseren van een hal is vaak op één hoogte en dat is met een laser goed te doen en sneller. Voor buiten lijkt het me wel ideaal, zonder reklijnen of kruinen uit te zetten kun je met weinig voorbereiding dan een cunet erin trekken met een leveller.’
Trimble Business Center
Niet alleen voor de machinisten veranderde er veel. Ook voor Janssen op kantoor, met de overstap naar Trimble Business Center. ‘Dat is niet alleen een programma om tekeningen om te zetten, ik kan er ook zelf in tekenen. Je kunt vanaf nul beginnen als je wilt. Wij krijgen vaak een tekening van een architect als basis, die is nog niet gedetailleerd genoeg en er staan vaak geen hoogtes in. Die moeten wij zelf verder uitwerken.’ Verberne krijgt hierin veel vrijheid van de opdrachtgevers. ‘De afschotrichtingen bepalen we vaak zelf en uiteindelijk zetten we dat om in een 3D-tekening.’
De komst van de gps, gevolgd door de software, heeft hiermee ook het hele proces van werk aannemen veranderd bij het grondverzetbedrijf. Werden eerst de hoogtes zo’n beetje gemiddeld om een indicatie te krijgen van een bouwplaats, nu meet Janssen vooraf bij de aanbesteding al het hele terrein exact in en maakt hij zelf op kantoor de 3D-modellen. ‘Dan weten we exact hoeveel grond we moeten verzetten en feitelijk heb je dan al de machinetekeningen. Die ga je dan verder uitwerken als je de opdracht krijgt, maar eigenlijk kun je dan bijna meteen aan de gang.’
Einde aan nattevingerwerk
Deze manier van werken geeft veel meer zekerheid dan voorheen. ‘Eerst was dat toch een beetje nattevingerwerk. Als je op een terrein van drie hectare de hoogte een paar centimeter verkeerd inschat dan gaat dat meteen over enorm veel kuubs.’ De software kan dat niet alleen nauwkeuriger, het biedt ook meer mogelijkheden. Voor de verschillende types betonvloeren, een laadput of juist asfaltverharding zit een andere opbouw in de grondslag. Dankzij extra modules binnen het Trimble-programma kan Janssen dat intekenen en calculeert de software dat gelijk goed. Ook wijzigingen, bijvoorbeeld iets meer of minder gebroken puin in de onderlaag, rekent de software direct uit. ‘Dat werkt ideaal.’
Wijzigingen in de tekening kan Janssen vanaf kantoor direct doorsturen naar de graafmachines of wielladers ter plekke.
Zo is er snel te schakelen bij eventuele wijzigingen, zoals een extra betonpoer die uitgegraven moet worden. Is er een kleinere klus tussendoor waar geen 3D-model van is, dan komt het systeem alsnog van pas omdat de machinisten dan zelf op het scherm vrij snel een ontwerp kan maken met hoogtes en afschotten. En onder aan de streep helpt ook dat mee aan het doel; productie draaien. Want niet hoeven meten en uitzetten scheelt ook dan gewoon tijd.
